Asset Publisher Asset Publisher

Czy wiesz, że… - Buk (Fagus)

Ciekawostki dotyczące buka

O buku wiemy nieomal wszystko: o jego proweniencji, behawioryzmie, fizjologii itd. Rozebraliśmy go jako drzewo i drewno na atomy i kwarki. Szczególnie jesienią myślimy o nim ciepło, bo jego liście w pochmurne i deszczowe dni dają nam ułudę słońca i ciepła.
    
    Ale, czy wiesz, że:
• w mitach greckich czytamy o bukach, które rosły na Olimpie. W ich koronach mieszkały mądre sowy i wrony morskie,
• w mitologii rzymskiej buk uchodził za drzewo płodności,
• starożytni Dakowie, plemię zamieszkujące obszary dzisiejszej Rumunii, przypędzali bezpłodne  zwierzęta pod okap buka, aby natchnął je mocą rozrodczą,
• Cyceron (106-43 p.n.e.) rzymski mówca i polityk mówił o bukach w mowie oskarżycielskiej „De lege agraria” ( „O prawie rolnym”) domagając się poszanowania lasów,
• cesarz bizantyjski Justynian I Wielki  w IV wieku naszej ery wydał „Kodeks Justyniana” na mocy którego uregulował użytkowanie lasów w tym i buków,
• w epoce brązu ludzie chętnie budowali swoje domostwa pod okapem drzew bukowych. Do tej pory mamy na to dowody w postaci kurhanów między innymi w Puszczy bukowej koło Szczecina jak i  Nadleśnictwie Resko w  Leśnictwie Orzeszkowo,
• nazwa instrumentu muzycznego -fagot – wywodzi się z łacińskiej nazwy fagus co znaczy właśnie  buk. Jak wieść głosi pewien kanonik z Ferrary chciał stworzyć taką fujarkę, która by swym ciemnym, ciepłym i głębokim głosem chwaliła Pana. Do wytworzenia swoich instrumentów używał wiele gatunków drewna, ale tylko bukowe z dołączonym kolankiem u dołu zadowoliło jego uszy,
• Gustave Flaubert pisarz francuski pisząc „Panią Bowary”  palił lub ssał bukową fajkę,
• kiedyś  popiołu z drewna bukowego używano do prania bielizny, a wymieszany z tłuszczem kozim służył za odżywczy i wybielający krem do twarzy,
• buk wytwarza  największą ilość tlenu w procesie fotosyntezy około 1,1 kilograma na 1 metr kwadratowy powierzchni liści przez jeden okres wegetacyjny,
• na stuletnim buku jest około 800 tysięcy liści, wytworzonym przez niego tlenem oddycha 50 ludzi,
• buk zwyczajny – fagus sylvatica o największym obwodzie rośnie w Nadleśnictwie Nowogard. Jest to zrost ( dwa drzewa zrośnięte) o obwodzie 750 centymetrów, natomiast w Nadleśnictwie Rokita jednopienny o obwodzie 608 centymetrów,
• owoce buka nazywane orzeszkami lub bukwią są jadalne, zawierają faginę alkaloid, który w większych ilościach ma działanie halucynogenne i toksyczne. Dawniej w Skandynawii  mączkę bukwiową zalewano wrzątkiem i pito. Nazwa tego napoju to -kok- taki erzac (imitacja) kawy,
• młode listki bukowe można dodawać do sałatek i zup. Zjadane wiosną prosto z drzewa są bardzo orzeźwiające,
• przemysł chemiczny z drewna bukowego produkuje się ocet drzewny, węgiel drzewny, olej smołowy i papier,
• w horoskopie dendrologicznym ludzie urodzeni w drugiej połowie grudnia są spod znaku buka. Są to ludzie piękni, z dobrym sercem, niezbyt oszczędni, ale i nie rozrzutni, są milczkami z poczuciem humoru, szybko siwieją. Jednym z nich był  Tadeusz Boy-Żeleński – dowcipny mruk, poeta, publicysta, tłumacz.

    A teraz idź do lasu, pokłoń się bukom i podziękuj im za ich istnienie.